Rola białka w diecie

Rozmawiając z pacjentami często dostajemy pytania odnośnie białka – jakie jego źródła są przez nas rekomendowane, w jakiej ilości powinniśmy je spożywać.

Białko – rola w organizmie

Białko to niewątpliwie bardzo istotny składnik odżywczy, który bierze udział w wielu procesach budulcowych organizmu, pełni funkcje transportowe, a także służy do syntezy hormonów i enzymów.  Reguluje procesy przemiany materii, warunkuje prawidłowy stan ustroju, a także zapewnia przystosowanie się do zmian związanych ze środowiskiem zewnętrznym.

Odpowiednia podaż białka jest niezwykle istotna ze względu na ilość  oraz istotność funkcji, które pełni w naszym ciele.

Wartość odżywcza białka

Wartość odżywcza białka zależy od wielu czynników, m.in.: zawartości aminokwasów egzogennych i endogennych. Białko jaja kurzego jest często określane jako „białko wzorcowe”, ponieważ jego skład jest zbliżony do składu białek ustrojowych

1g białka ma 4kcal, a odsetek energii z tego składnika powinien oscylować wokół 10 – 15% całodziennej racji pokarmowej.

Źródła białka w diecie

Do dobrych źródeł białka w diecie należą przede wszystkim produkty takie jak: jaja, nabiał i produkty mleczne, mięso i jego przetwory oraz ryby. Są to produkty pochodzenia zwierzęcego, mające korzystny zestaw aminokwasowy. Z kolei polecanymi produktami roślinnymi pod względem wartości odżywczej białka są przede wszystkim nasiona roślin strączkowych, a także produkty zbożowe.

Zapotrzebowanie na białko

Tabela 1. Zapotrzebowanie na białko dla poszczególnych grup populacji.

Konsekwencje niedoboru i nadmiaru białka w organizmie

Spożywanie odpowiedniej ilości białka jest niezwykle ważne ze względu na funkcje jakie pełni w organizmie. A jakie są charakterystyczne objawy niedoboru? W sytuacji, gdy dochodzi do zmniejszenia poboru energii lub podaży białka, widoczny jest spadek masy ciała, a także utrata tkanki tłuszczowej i mięśniowej. W Polsce rzadko obserwuje się niedobory białkowe wśród społeczeństwa. Występować mogą one jedynie na skutek zwiększonego zapotrzebowania spowodowanego infekcją bądź przewlekłym stresem, a także jako rezultat zwiększonej utraty tego składnika. Skrajnym przypadkiem długotrwałych niedoborów białkowych jest niedożywienie.

Przy zwiększonej podaży białka z dietą można doprowadzić do wykorzystania białka jako materiału energetycznego, do stanu wzmożonego wydalania wapnia z moczem, co z kolei może doprowadzić do osteoporozy. Sytuacja ta może również powodować kwasicę, która przyczynia się do powstawania kamieni nerkowych.

Podsumowując, białko spełnia niezwykle ważną rolę w organizmie człowieka, a zarówno niedobór jak i nadmiar niesie za sobą wiele konsekwencji zdrowotnych.